Yo'lovchilar toifalari

UMUMIY QOIDALAR

Alohida toifa yo‘lovchilarga va ularning bagajiga umumiy tashish qoidalari tatbiq etiladi, ular uchun qo‘shimcha qulayliklar taqdim etiladi va xavfsizlik darajasi ta'minlanadi, shuningdek maxsus tariflar qo‘llaniladi hamda davlat organlari talablariga rioya qilinadi.

Biznes klassi yo‘lovchilarga Tashuvchi havo transportida qulaylikni oshiruvchi qo‘shimcha xizmatlar taqdim etadi.
Biznes klassi yo‘lovchilari odatda alohida ro‘yxatdan o‘tish joyida ro‘yxatga olinadi.
Aeroportda biznes klassi yo‘lovchilariga biznes-zaldan foydalanish taklif qilinishi mumkin. Ushbu imkoniyat haqida Tashuvchi yo‘lovchini ro‘yxatdan o‘tish chog‘ida xabardor qiladi.
Havo kemasi bortida biznes klassi yo‘lovchilari uchun maxsus xizmat ko‘rsatiladi.
Belgilangan aeroportga yetib kelganda, biznes klassi yo‘lovchilari havo kemasidan birinchi bo‘lib chiqib, aeroportga birinchi bo‘lib olib boriladi.

Bolalar kattalar hamrohligida yoki ularsiz tashilishi mumkin, bu aviakompaniya bilan kelishilgan holda va tegishli reysda bunday imkoniyat mavjud bo‘lgan taqdirda amalga oshiriladi..

Kattalar hamrohligisiz bolalarni Tashuvchi tomonidan tashishga faqatgina ota-onalar yoki vasiylar tomonidan tegishli hujjat (“Tashish arizasi”) rasmiylashtirilgandan keyin qabul qilinadi, bunda bunday tashishning barcha zarur tafsilotlari ko‘rsatilishi kerak.

Kattalar hamrohligisiz bolalar xalqaro reyslarda 6 yoshdan 16 yoshgacha, ichki reyslarda esa 6 yoshdan 14 yoshgacha ota-onalarisiz va boshqa yo‘lovchilar hamrohligisiz qatnashgan holda tashiladi.

Ota-onalar yoki vasiylarning so‘rovi bilan bu talab 16 yoshgacha bo‘lgan bolalarga ham tatbiq etilishi mumkin.

6 yoshgacha bo‘lgan bolalar faqat kattalar hamrohligida tashiladi.

Agar O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi bo‘lgan voyaga yetmagan bola O‘zbekiston Respublikasidan tashqariga kattalar hamrohligisiz chiqadigan bo‘lsa, u pasportdan tashqari, notarial tasdiqlangan ota-onalar, farzandlikka oluvchilar, vasiylar yoki homiylarning roziligini o‘zi bilan birga olib yurishi kerak. Rozilikda bola safar qiladigan davlatlar va safar muddati ko‘rsatilishi shart.
Xalqaro reyslarda 2 yoshgacha bo‘lgan, alohida o‘rinsiz va kattalar hamrohligida tashiladigan bir bolani tashish uchun to‘lov olinmaydi.
- Agar 2 yoshgacha bo‘lgan bola xalqaro reysda alohida joyda tashilsa, u uchun kattalar yo‘lovchisining mos tarifining 50% miqdorida to‘lov amalga oshiriladi.
- Bir kattalar yo‘lovchi bilan 2 yoshgacha bo‘lgan ikkinchi va undan keyingi bolalar uchun xalqaro reysda tashish to‘lovi kattalar yo‘lovchisining mos standart yoki maxsus tarifining 50% miqdorida amalga oshiriladi, agar ushbu tarifga oid maxsus shartlar mavjud bo‘lmasa.
- Bir kattalar yo‘lovchi bilan 2 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan har bir bola uchun xalqaro reysda tashish to‘lovi kattalar yo‘lovchisining mos standart yoki maxsus tarifining 50% miqdorida amalga oshiriladi, agar ushbu tarifga oid maxsus shartlar mavjud bo‘lmasa.
- Xalqaro reysda kattalar hamrohligisiz bolani tashish uchun to‘lov Tashuvchi qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
- To‘lovsiz qatnaydigan bolalarga bepul bagaj tashish huquqi va salonda alohida joy taqdim etilmaydi.
Ichki tashishlarda yo‘lovchi 2 yoshgacha bo‘lgan bir bolani alohida joysiz bepul olib yurish huquqiga ega. Yo‘lovchi bilan birga bo‘lgan boshqa bolalar (2 yoshdan 15 yoshgacha) ichki reyslarda yo‘lovchi chiptalari bilan va to‘liq tarifning 50% to‘lovini amalga oshirish sharti bilan tashiladi. Bolalarga alohida joy ajratiladi.
Yo‘lovchi chiptasida bolaning tug‘ilgan yili ko‘rsatilishi kerak. Bolani kuzatib boruvchi yo‘lovchi Tashuvchiga chipta sotib olishda va ro‘yxatdan o‘tishda bolaning yoshini tasdiqlovchi hujjatni – bolaning tug‘ilganlik guvohnomasini taqdim etishi shart. Bolaning yoshi chipta boshlang‘ich qismida ko‘rsatilgan sanaga asosan belgilanadi. Tashuvchi bolaning yoshini tekshirish huquqiga ega.
Kattalar hamrohligisiz bolalarni tashish faqatgina barcha yo‘nalishlar uchun tasdiqlangan buyurtma mavjud bo‘lsa ruxsat etiladi.
Kattalar hamrohligisiz bola uchun ichki reyslarga chipta band qilish/olish faqat belgilangan manzilga soat 23:00 dan kechikmasdan yetib kelishi sharti bilan amalga oshiriladi.
Kattalar hamrohligisiz bolalar uchun chipta band qilish rejalashtirilgan parvozdan kamida 24 soat oldin amalga oshirilishi kerak.
Kattalar hamrohligisiz bolalar havo kemasiga Tashuvchi vakili tomonidan yo‘lovchilarni chiqishdan oldin yoki keyin kuzatib chiqariladi va ular to‘g‘ridan-to‘g‘ri bitta bortkuzatuvchiga topshiriladi.
Reys belgilangan manzilga yetib kelganda, kattalar hamrohligisiz bola Tashuvchi vakili nazorati ostida bo‘ladi va faqatgina uni kutib olish uchun tayinlangan shaxsga topshiriladi.

Nogiron yoki bemor yo‘lovchilar toifasiga quyidagilar kiradi:
- Tibbiy ko‘rsatmalarga ko‘ra bemor deb topilgan, mustaqil harakatlana olmaydigan va havo kemasiga chiqishda yordamga muhtoj bo‘lgan yo‘lovchilar;
- Yurish imkoniyatiga ega bo‘lgan, lekin holati barqaror bo‘lmagan va shuning uchun har bir parvoz oldidan shifokorlarning ruxsatini talab qiluvchi yo‘lovchilar;
- Jismoniy yoki aqliy holati barqaror bo‘lgan, tibbiy muassasadan doimiy yoki vaqtinchalik ruxsatnoma olgan yoki bunday ruxsatnomasi yo‘q, ammo maxsus yordamga muhtoj yo‘lovchilar.
Agar yo‘lovchining yoshi, jismoniy yoki aqliy holati uning parvoz vaqtida sog‘lig‘ini yomonlashtirishi yoki hayotiga xavf tug‘dirishi mumkin bo‘lsa, yo‘lovchi parvozdan oldin shifokor tomonidan imzolangan tibbiy xulosani Tashuvchiga taqdim etishi shart. Xulosada bunday yo‘lovchini tashish shartlari ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak. Bundan tashqari, yo‘lovchini band qilish havo kemasi parvozidan kamida 72 soat oldin amalga oshirilishi kerak.
Texnik va ekspluatatsion xavfsizlik talablarini ta’minlash maqsadida, Tashuvchi o‘zining har qanday reysida bemor yo‘lovchilar/nogironlar sonini cheklash huquqiga ega, hatto bunday yo‘lovchilar joylashtirish talablariga javob bersa ham.
Bemor yo‘lovchi/nogironni ro‘yxatdan o‘tkazishni amalga oshiruvchi Tashuvchi yoki uning vakolatli shaxsi tranzit, transfer va belgilangan punktlarda havo kemasi bortida bunday yo‘lovchilarning mavjudligi haqida o‘z yer usti xodimlarini xabardor qilish uchun mas’uldir.
Agar yo‘lovchining sog‘lig‘i sababli uni tashish xavf tug‘dirsa, Tashuvchi bunday yo‘lovchini tashishni rad etish yoki davom ettirish huquqiga ega.
Tashuvchi quyidagi hollarda bemor yo‘lovchilarni tashishdan (boshlang‘ich va davomiy tashish) bosh tortish, oldindan amalga oshirilgan bandlovni bekor qilish yoki havo kemasidan tushirish huquqiga ega:
- Boshqa shaxslarning yordamisiz o‘z-o‘ziga qaray olmaydigan yo‘lovchilar (agar ular bilan birga kuzatuvchi bo‘lmasa);
- Boshqa yo‘lovchilar uchun infeksiya manbai bo‘lishi mumkin bo‘lgan yo‘lovchilar;
- Tashishda, hatto maxsus ehtiyot choralari qabul qilingan taqdirda ham, o‘zlari yoki boshqa shaxslar va mulklar uchun xavf tug‘diradigan yo‘lovchilar;
- Tasdiqlanmagan bandlov bilan chiptasi bo‘lgan yo‘lovchilar;
- Maxsus xizmatlarni tashkil qilishning iloji bo‘lmagan hollarda.
Bemor yo‘lovchini (nogironni) boshlang‘ich yoki transfer punktida tashish rad etilganda, Tashuvchi bu haqda zudlik bilan dastlabki va boshqa marshrutdagi tashuvchilarni rad etish sababi va qabul qilinayotgan choralar haqida xabardor qilish majburiyatiga ega.
Reys boshlanishidan oldin havo kemasi komandiri va bortkuzatuvchilar brigadiri bortda bemor yo‘lovchilar mavjudligi va ularning maxsus xizmatlarga ehtiyoji haqida xabardor qilinishi kerak.
Bemor yo‘lovchilar (nogironlar) va ularni kuzatib boruvchi shaxslarning havo kemasiga chiqishi boshqa yo‘lovchilar chiqishidan oldin amalga oshiriladi. Tranzit punktlarida bunday yo‘lovchilar xavfsizlik qoidalariga rioya qilingan holda havo kemasida qoladilar. Havo kemasidan tushish esa boshqa yo‘lovchilardan keyin amalga oshiriladi.
Bemor yo‘lovchilarni (nogironlarni) joylashtirishda tashishning o‘ziga xos xususiyatlari hisobga olinishi kerak. Ularning joylari quyidagicha bo‘lishi kerak:
- Favqulodda vaziyatlarda evakuatsiya qilishda to‘siq bo‘lmasligi;
- Favqulodda chiqish joylariga kirishni cheklamasligi.
Kuzatuvchilarga joylar bemor yo‘lovchilar (nogironlar) yonidan ajratiladi. Harakatda qiyinchiliklarga duch keladigan yo‘lovchilar joylashtirilganda ularning boshqa yo‘lovchilarni havo kemasidan tezkor evakuatsiya qilishlariga to‘sqinlik qilmasligi ta’minlanadi.
Bemor yo‘lovchilarning (nogironlarning) shaxsiy nogironlar aravachalarini tashish aviakompaniyaning bagaj tashish qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Nosilkada tashish zarur bo‘lgan kattalar yo‘lovchilari uchun bir yo‘nalishda 6 (olti) joyning WRT tarifiga muvofiq to‘lov olinadi. 12 yoshgacha bo‘lgan bolalarni zambilda tashishda kattalar yo‘lovchisi tarifining 50% miqdorida to‘lov amalga oshiriladi. Bemor yo‘lovchilar (nogironlar) uchun bepul bagaj tashish normasi oddiy yo‘lovchilarning bagaj normasi bilan bir xil bo‘ladi.

Homilador ayollar quyidagi hujjatlarni taqdim etgan holda tashishga qabul qilinadi:
- chipta ko‘rsatilgan sanadagi reysni amalga oshirishda havo transportiga qarshi ko‘rsatmalar yo‘qligi haqidagi tibbiy muassasadan tibbiy xulosa;
- almashuv kartasi.
Homilador ayolni tashish faqatgina Tashuvchi yo‘lovchi uchun va tashish vaqtida homiladorlikka ta'sir qilishi mumkin bo‘lgan salbiy oqibatlar uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olmasligi sharti bilan amalga oshiriladi.
Homilador ayollarni tashish, agar ular Tashuvchini sog‘lig‘i yomonlashganligi natijasida kelib chiqqan oqibatlar uchun javobgarlikdan ozod qilish to‘g‘risidagi kafolat majburiyatini imzolagan holda amalga oshiriladi. Kafolat majburiyati blankasi yo‘lovchiga yoki uni kuzatib boruvchi shaxsga Tashuvchi vakili yoki xizmat ko‘rsatuvchi kompaniyaning ro‘yxatga olish agenti tomonidan ro‘yxatga olish vaqtida taqdim etiladi.

Ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchilarni tashishda Tashuvchiga tegishli hujjat taqdim etilishi lozim.
Ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchilar kuzatuvchi shaxs bilan, kuzatuvchisiz yoki yo‘lovchini kuzatib boruvchi qo‘llanma it bilan tashilishi mumkin.
Kuzatuvchisiz ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchini tashish faqat Tashuvchi bilan oldindan kelishilgan holda amalga oshiriladi.
Qo‘llanma it uchun veterinariya sertifikati va maxsus o‘qitilganligi haqidagi sertifikat taqdim etilishi kerak.
Ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchini qo‘llanma it bilan tashishda Tashuvchining vakolatli agenti bunday yo‘lovchi uchun joy band qilganda yoki chipta rasmiylashtirganda Tashuvchini xabardor qilishi va aeroportda ro‘yxatga olish hamda havo kemasiga olib borishda yordam ko‘rsatishi kerak.
Ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchini qo‘llanma it bilan tashishda it bepul va belgilangan bagaj tashish normasidan ortiqcha holda havo kemasida tashiladi.
Ko‘zi ko‘rmaydigan yoki qulog‘i eshitmaydigan yo‘lovchi va qo‘llanma iti bilan ro‘yxatga olinganda, it uchun yetarli joy ajratiladi va u zahiraviy chiqish joyi yaqinida bo‘ladi. It tumshuqbog‘da va tasmalangan bo‘lishi kerak. Havo kemasi salonida it yo‘lovchining oyog‘i yonida joylashadi va o‘rindiqqa bog‘lanadi.

Yuqori qulaylikda tashish uchun yo‘lovchi kerakli miqdordagi joyni band qilishi mumkin.
Qo‘shimcha o‘rindiqlar uchun to‘lov yo‘lovchi to‘lagan tarifga mos ravishda amalga oshiriladi.

Diplomatik kuryerlar havo kemasi salonida diplomatik pochtani tashiydi va quyidagi majburiyatlarga ega:
- Tashuvchi talabiga binoan o‘zining maxsus vakolatlarini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etishi;
- Diplomatik pochtani tegishli xalqaro konvensiyalar va davlat organlari talablariga muvofiq qadoqlash va rasmiylashtirish uchun javobgar bo‘lishi;
- Yer usti operatsiyalari davomida diplomatik pochtaning saqlanishi uchun javobgar bo‘lishi.
Havo kemasi salonida diplomatik pochtani diplomatik kuryer kuzatuvida tashishni rasmiylashtirish alohida chipta yoki pullik bagaj kvitansiyasi asosida amalga oshiriladi va to‘lov pullik bagaj tashish qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi.
Diplomatik pochtani tashish uchun maxsus rasmiylashtirilgan yo‘lovchi chiptasi bo‘lganda, pochta agar uning vazni 75 kilogrammdan oshmasa yo‘lovchi o‘rindig‘ida tashiladi. Agar vazn ushbu normadan oshsa, diplomatik pochta uchun bir yoki undan ortiq chipta rasmiylashtiriladi va mos ravishda bir yoki undan ortiq o‘rindiq ajratiladi.

Deport qilish to‘g‘risidagi qaror tegishli davlat organlari tomonidan qabul qilinadi. Deport qilinadigan yo‘lovchini tashishni amalga oshiruvchi Tashuvchilar yo‘lovchini deport qiluvchi organlar ko‘rsatgan manzilga olib borish uchun javobgar emas.
Deport qilinadigan yo‘lovchini yuborishda “Deportatsiya akti”ning 1 nusxasi qo‘shilishi kerak va u hisob-kitob uchun parvoz kuponlari konvertiga joylashtiriladi.
Deport qilinadigan yo‘lovchini havo kemasida joylashtirish havo kemasi komandiri va davlat organlari bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi.
Deport qilinadigan yo‘lovchi bilan parvoz amalga oshirilgandan so‘ng, yo‘lovchining familiyasi, kuzatuvchining familiyasi va biriktirilgan reys raqami ko‘rsatilgan telegramma manzilga yuboriladi.
Belgilangan manzilga davlat organlari tomonidan kiritilmagan yo‘lovchi zudlik bilan tashish boshlang‘ich manziliga yoki davlat organlari tomonidan ruxsat etilgan boshqa manzilga yuborilishi kerak.
Yo‘lovchi o‘zining qaytarib olib kelinishi va parvoz bilan bog‘liq barcha xarajatlarni qoplash uchun Tashuvchiga javobgar hisoblanadi.